Op een vestiging van de Leidse basisschool Lucas van Leyden staan lokalen leeg. Er zijn dertig zieke leerlingen en drie zieke leraren, en de directeur heeft de ouders gevraagd of ze hun kinderen thuis wilden houden.
Vraag conciërge Ton Vermond of er zieken zijn bij hem op school, en hij begint te scrollen door een indrukwekkende lijst mails van ouders. 'Zeven ziekmeldingen in groep 3. Nog eens zeven in groep 4. En dat is nog van vóór de leerkrachten van die twee groepen ook ziek bleken te zijn.'
Of covid-19 heeft toegeslagen of een doodgewone griep: dat weten ze niet bij Lucas van Leyden. Maar 'Vliet', één van de twee locaties van deze openbare basisschool in Leiden, telt dertig zieke leerlingen en drie zieke leraren. Omdat de invalpool leeg is en de school de leerlingen niet wilde opdelen in andere klassen, uit angst het virus te verspreiden, vroeg de directeur de ouders of ze hun kinderen thuis wilden houden.
Het resultaat: drie lege lokalen en de helft minder leerlingen dan normaal. 'Lekker rustig hoor', bromt conciërge Vermond. 'Heel chill', vindt een jongen uit groep 6. Al bestaan er bij zijn klasgenoot Tess (9) ook zorgen. Het gewone lesprogramma kan in de meeste klassen al niet meer doorgaan omdat er te veel kinderen ontbreken. 'Straks moet de school dicht en krijgen we heel lang geen les', zegt het blonde meisje met een frons. 'Dan weten we uiteindelijk niets.'
Richtlijnen
Zorgen bestaan er op en rondom scholen volop, sinds het kabinet donderdag de nieuwe richtlijnen over corona bekendmaakte. Het hoger onderwijs heeft een voorlopige onderwijsstop afgekondigd, maar basisscholen, middelbare scholen en het mbo moeten vooralsnog openblijven. Sluiting draagt volgens premier Rutte weinig bij aan de inspanningen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Het land heeft de ouders, die noodgedwongen thuis zouden moeten blijven, bovendien 'keihard nodig'.
Het leidde tot onbegrip onder docenten. Zijn zij er alleen om leerlingen op te vangen? En tellen de gezondheidsrisico's die zij lopen soms niet mee? Volgens Eugenie Stolk, voorzitter van onderwijsvakbond Aob, heeft het onderwijspersoneel 'veel vertrouwen verloren in de politieke inschatting'. 'Onderwijs is geen opvang en de gezondheid moet altijd leidend zijn.'
Enkele middelbare scholen besloten vrijdag alsnog te sluiten, waaronder het Baarnsch Lyceum, de Waldheim Mavo in Baarn en het Griftland College in Soest. 'Elke pauze en leswisseling lopen 1.400 leerlingen bij ons door de gangen', verklaarde de rector van het Griftland College tegen RTV Utrecht. 'We willen recht doen aan de veiligheid van onze leerlingen.'
Cornelius Haga
Het veelbesproken Cornelius Haga Lyceum in Amsterdam kondigde aan de twee weken durende meivakantie maandag al in te laten gaan. 'Onze school acht het niet verstandig om zo laks om te gaan met de vele risico's die het grootschalig samenkomen met zich meebrengt', schrijft de islamitische middelbare school in een persbericht. 'Het is niet voor niets dat bedrijven door het hele land hun werknemers oproepen vooral thuis door te werken. De mensen op onze school zijn minstens net zoveel waard als zij.'
'Zelf zou ik zo'n beslissing nooit nemen', reageert Frits Hoekstra vanachter zijn grote houten bureau in Leiden. Als bestuursvoorzitter van de Stichting Confessioneel Onderwijs Leiden heeft hij 17 basisscholen en 6 middelbare scholen onder zijn hoede, goed voor 1.100 medewerkers en circa 9.500 leerlingen. 'Wij hebben niet alleen de maatschappelijke taak onderwijs te verzorgen, maar het is ook onze verantwoordelijkheid om er aan bij te dragen dat de samenleving nu zo veel mogelijk verder kan.'
Tegelijkertijd werkt de scholenkoepel alvast aan noodplannen, mochten de scholen toch dicht moeten. 'We maken draaiboeken. Hoe zorgen we dat de toetsen zo veel mogelijk door kunnen gaan? Over een maand beginnen de praktijkexamens van het vmbo, hoe gaan we daarmee om?'
Boete of niet
Onder ouders leven er vragen of ze een boete riskeren wegens schoolverzuim als ze hun kind uit voorzorg thuishouden zonder dat het ziek is. 'In de Tweede Kamer is daar een motie over aangenomen, maar het is onduidelijk hoe het in de praktijk zit', zegt directeur Lobke Vlaming van Ouders & Onderwijs, het informatiepunt voor ouders met schoolgaande kinderen. 'Het zijn namelijk leerplichtambtenaren van de gemeenten die de handhaving doen. Dat veroorzaakt onduidelijkheid. Onze telefoonlijnen staan roodgloeiend.'
Minister Arie Slob van Onderwijs zei vrijdag voorafgaand aan de ministerraad dat er geen prioriteit ligt bij het controleren en bestraffen van ouders die gezonde kinderen thuishouden vanwege het coronavirus. 'We zitten helemaal niet in termen van toezicht, maar meer in termen van volksgezondheid.'
Terug op het Lucas van Leyden probeert docent Sabine Zwart (26) haar groep-8-leerlingen enigszins rustig te houden. 'Ze vroegen me vanmorgen: hoe kan het dat bijeenkomsten met meer dan honderd personen zijn afgelast, maar de school gewoon doorgaat? Eerlijk gezegd kan ik het ze niet uitleggen.'
Keelpijn
Als de overheid de scholen volgende week al niet dichtgooit, dan is het de vraag hoelang het haar school lukt om open te blijven, zegt de docent. 'Er zijn nu al veel zieken. Ook bij mij in de klas zitten leerlingen die vandaag over keelpijn begonnen.'
En inderdaad. Als de leraren even later een boterham eten in de pauze, komt een collega de lerarenkamer binnen. Of die ene leerling niet snel naar huis gestuurd moet worden? 'Ze ligt buiten op de bank en ze zegt dat ze zich niet goed voelt.' Wel ja, klinkt het honend. 'Nog een zieke, dat kan er nog wel bij.'